Bilişim dolandırıcılığı, günümüz dijital çağında giderek artan ve oldukça tehlikeli bir suç türüdür. Gelişen teknolojiyle birlikte dolandırıcıların yöntemleri de karmaşıklaşmakta, bu da mağdurların sayısını artırmaktadır. Türk Ceza Kanunu (TCK) bu tür suçları "Nitelikli Dolandırıcılık" kapsamında düzenlemektedir.

Bilişim Dolandırıcılığı Nedir?

Bilişim dolandırıcılığı, Türk Ceza Kanunu'nun 158. maddesi 1. fıkra (f) bendinde "bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle" işlenen dolandırıcılık suçu olarak tanımlanır. Bu suçun temel amacı, hileli davranışlarla bir kişiyi aldatarak, bilişim sistemlerini (internet, bilgisayar ağları, mobil uygulamalar, e-posta, sosyal medya vb.) araç olarak kullanmak suretiyle, mağdurun veya başkasının zararına olarak kendisine veya başkasına haksız bir menfaat sağlamaktır.

Bu suçun oluşabilmesi için temel unsurlar şunlardır:

1. Hileli Davranışlar: Dolandırıcının, mağduru aldatmaya yönelik yanıltıcı ve aldatıcı eylemlerde bulunması. Bu hile, bilişim sistemi aracılığıyla gerçekleştirilir.
2. Mağdurun Aldatılması: Hileli davranışlar sonucunda mağdurun iradesinin sakatlanması, yani mağdurun bu hileye inanarak bir hataya düşmesi.
3. Haksız Menfaat Temini ve Zarar: Mağdurun aldatılması sonucunda kendi veya başkasının zararına, failin veya başkasının lehine haksız bir menfaat elde edilmesi.
4. Bilişim Sisteminin Araç Olarak Kullanılması: Dolandırıcılık eyleminin gerçekleştirilmesi sırasında bilişim sistemlerinin aktif bir araç olarak kullanılması. Örneğin, sahte web siteleri, oltalama (phishing) e-postaları, sahte sosyal medya hesapları, SMS dolandırıcılığı, online alışveriş siteleri üzerinden dolandırıcılık gibi.

Bilişim Dolandırıcılığı Suçuna Örnekler

• Phishing (Oltalama): Banka, kamu kurumu veya bilinen bir şirketin adını kullanarak gönderilen sahte e-postalar veya SMS'ler aracılığıyla kişisel bilgilerin (kredi kartı bilgileri, şifreler vb.) çalınması.
• Sahte E-ticaret Siteleri: Gerçek gibi görünen, ancak aslında ürünleri göndermeyen veya sahte ürünler satan web siteleri aracılığıyla para toplama.
• Sosyal Medya Dolandırıcılığı: Sahte çekilişler, hediye vaatleri veya tanınmış kişilerin hesaplarının ele geçirilmesi yoluyla para veya kişisel bilgi talep etme.
• Telefon Dolandırıcılığı (Bilişim Sistemi Kullanılarak): Kendini kamu görevlisi, bankacı gibi tanıtarak, özellikle uzaktan erişim programları veya bankacılık uygulamaları üzerinden kişilerin hesaplarına erişerek para çekilmesi.
• Kripto Para Dolandırıcılığı: Yüksek kazanç vaatleriyle kişilerin kripto para yatırımı yapmaya ikna edilmesi ve paraların dolandırılması.

Bilişim Dolandırıcılığı Suçunun Cezası ve Yargılama Süreci

Türk Ceza Kanunu madde 158/1-f'ye göre bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenen dolandırıcılık suçunun cezası oldukça ağırdır:

• Hapis Cezası: Dört yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
• Adli Para Cezası: Ayrıca, beşbin güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Ancak, hükmedilecek adli para cezasının miktarı, suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.

Bu suç, şikayete tabi değildir. Yani, savcılık tarafından re'sen soruşturulur. Olağan dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.

Ceza Artırıcı Haller: Eğer suç, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenirse, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Suç, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenirse, verilecek ceza bir kat artırılır.

Etkin Pişmanlık: Dolandırıcılık suçunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilir (TCK m. 168). Eğer failler, mağdurun zararını soruşturma aşamasında tamamen giderirse cezanın üçte ikisine kadar indirim uygulanabilir. Kovuşturma aşamasında ve fakat hüküm verilmeden önce zararın giderilmesi halinde ise cezanın yarısına kadar indirim uygulanabilir.

Görevli Mahkeme: Bilişim dolandırıcılığı gibi nitelikli dolandırıcılık suçlarında görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesi'dir.

Mağdurlar İçin Hukuki Süreç

Bilişim dolandırıcılığı mağduru olduğunuzda izlemeniz gereken adımlar şunlardır:

1. Delilleri Toplama: Dolandırıcılıkla ilgili tüm dijital delilleri (e-posta yazışmaları, SMS'ler, WhatsApp mesajları, banka dekontları, ekran görüntüleri, web sitesi linkleri, telefon numaraları vb.) titizlikle muhafaza edin.
2. Cumhuriyet Savcılığına Şikayet/İhbar: En kısa sürede en yakın Cumhuriyet Başsavcılığına, polis merkezine veya jandarma karakoluna başvurarak şikayet veya ihbarda bulunun. Suçun re'sen takip edildiği unutulmamalıdır.
3. Hukuki Destek Alma: Ceza hukuku ve bilişim suçları konusunda uzmanlaşmış bir avukattan hukuki destek almak, sürecin doğru yönetilmesi, delillerin etkin bir şekilde sunulması ve haklarınızın korunması açısından kritik öneme sahiptir. Avukatınız, soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde sizi temsil eder, lehinize olan tüm hukuki argümanları ileri sürer ve mağduriyetinizin giderilmesi için gerekli adımları atar.
4. Maddi Zararın Tazmini: Ceza davası sonucunda failin cezalandırılmasının yanı sıra, mağduriyetinizin giderilmesi için hukuk mahkemelerinde ayrıca maddi ve manevi tazminat davası açma hakkınız da bulunmaktadır.

Sanıklar/Şüpheliler İçin Hukuki Süreç

Bilişim dolandırıcılığı suçlamasıyla karşı karşıya kalan bir kişiyseniz, haklarınızın korunması ve adil yargılanma hakkınızın sağlanması için profesyonel hukuki destek almanız şarttır:

1. Soruşturma Aşamasında Avukat Desteği: İfade verme süreçlerinde, delillerin toplanmasında ve soruşturmanın seyrinde avukatınızın yanınızda olması hayati önem taşır.
2. Savunma Hakkı: Ceza davalarında savunma hakkı temel bir haktır. Avukatınız, hakkınızdaki iddialara karşı en etkili savunmayı yapmanıza yardımcı olur.
3. Delillerin Değerlendirilmesi: Avukatınız, aleyhinizdeki delilleri inceler ve lehinize olan delillerin sunulmasını sağlar.
4. Yasal Hakların Kullanılması: Gözaltı, tutukluluk, itiraz, istinaf ve temyiz gibi süreçlerde yasal haklarınızın eksiksiz kullanılmasını temin eder.
5. Etkin Pişmanlık: Eğer suç işlediyseniz ve pişmanlık duyuyorsanız, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanma koşullarının oluşup oluşmadığı konusunda avukatınız sizi bilgilendirir ve gerekli adımların atılmasını sağlar.

Bilişim dolandırıcılığı davaları, teknolojik delillerin analizi, IP tespiti, dijital incelemeler gibi teknik konuları içermesi nedeniyle karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu nedenle, alanında uzman bir ceza avukatından destek almak, hem mağdurlar hem de şüpheliler için sürecin en doğru ve adil şekilde ilerlemesini sağlayacaktır.